وقتی چه گوارا کبریتش را آتش می‌زند تا سارتر سیگارش را روشن کند!

امروز ۱۴ آوریل، سی و چهار سال از درگذشت سیمون دوبووار و فردا ۱۵ آوریل، چهل سال از درگذشت ژان پل سارتر می‌گذرد.

به گمانم این عکس‌ها از سفر این دو نویسنده به کوبا در سال ۱۹۶۰ را بتوان جزء یکی از جذاب‌ترین رویدادهای ادبی – سیاسیِ صدهٔ اخیر به حساب آورد. البته عیان است که علاوه‌بر سیاست و ایدئولوژی، این دو نویسنده زندگی را به معنای حقیقیِ آن زیسته‌اند و کتاب‌های خود را در زندگیِ حقیقی تجربه و لمس کرده‌اند.

اگر می‌خواهید بیش‌تر از این سفر بدانید و بخوانید پیشنهاد می‌کنم کتاب «جنگ شکر در کوبا» نوشتهٔ ژان پل سارتر را ورق بزنید.

وقتی چه گوارا کبریتش را آتش می‌زند تا سارتر سیگارش را روشن کند

دیدار چه گوارا و سارتر

دیدار چه گوارا و سارتر

دیدار چه گوارا و سارتر

کتاب جنگ شکر در کوبا اثر سارتر

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

خاطره چخوف و تولستوی از زبان آنتوان چخوف

چخوف برای گندیچ تعریف کرد: «تولستوی به‌خاطر بیماری نمی‌توانست از بستر بیرون بیاید. درمورد خیلی چیزها حرف زدیم از جمله من و آثارم. درنهایت وقتی خواستم خداحافظی کنم دست مرا گرفت و گفت: «مرا برای وداع ببوس!» وقتی خم شدم تا گونه‌ام را ببوسد در گوشم با صدای پرانرژی مردی کهن‌سال گفت: “می‌دانی از نمایشنامه‌هایت متنفر هستم. شکسپیر نویسنده بدی بود و به‌نظرم نمایشنامه‌های تو بدتر هستند. همین.”» گندیچ همچنین اشاره می‌کند با این‌که تولستوی علاقهٔ خاصی به چخوف داشت، اما با نمایشنامه‌‌های او رابطه خوبی نداشت و یک‌بار به چخوف گفت: «نمایشنامه‌‌نویس باید دست تماشاچی را بگیرد و او را به مسیری ببرد که خودش می‌خواهد. حالا من با شخصیت‌های تو کجا می‌روم؟ به سمت مبلی در پذیرایی، چون شخصیت‌هایت جای دیگری برای رفتن ندارند.» طبق گفتهٔ گندیچ، دو نویسندهٔ بزرگِ روسیه به این حرف می‌خندند، اما چخوف بعداً نزد دوستش اعتراف می‌کند: «وقتی دارم نمایشنامهٔ جدیدی می‌نویسم و می‌خواهم شخصیت را از صحنه بیرون ببرم، حرف‌های لِو نیکولائوویچ (تولستوی) را به‌یاد می‌آورم و فکر می‌کنم شخصیت کجا می‌رود، هم دلم می‌خواهد بخندم و هم عصبانی می‌شوم.»

مجله ادبی نوپا

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

چند نامه به شاعری جوان

تکه‌هایی از کتابِ چند نامه به شاعری جوان .

چند نامه به شاعری جوان

چند نامه به شاعری جوان .

از من می‌پرسید که شعرهای شما خوب است یا نه؟
این نکته را از من می‌پرسید حال آن‌که پیش از من از دیگران پرسیده‌اید، شعرهای خود را به مجله‌ها می‌فرستید و آن‌ها را با شعر دیگران می‌سنجید،
و چون بعضی روزنامه‌ها از نشرِ مشق‌های شما خودداری می‌کنند،
غمگین می‌شوید!
از این پس، چون به من اجازه داده‌اید که شما را راهنمایی کنم، تمنّا دارم که از همۀ این کارها خودداری کنید. نظرِ شما به خارج متوجه شده و همین نکته است که به‌خصوص باید از آن بپرهیزید.
هیچ‌کس نمی‌تواند شما را پند بدهد یا راهنمایی کند، هیچ‌کس!
برای رسیدن به مقصود، یک راه بیش‌تر نیست. در خود فرو بروید و احتیاجی را که موجبِ نوشتنِ شماست جست‌وجو کنید.
ببینید که آیا این امر در ژرفی‌های دلِ شما ریشه دارد؟
از تهِ دل پیشِِ خود اعتراف کنید که اگر شما را از نوشتن باز می‌داشتند، می‌مردید؟ اگر می توانید پیشِ چنین پرسشِ متینی، دلیرانه بایستید و به سادگی و جرأت بگویید: «آری ناگزیرم»؛ آنگاه زندگانی خود را بر وفقِِ این احتیاج مرتب کنید. زندگانیِ شما تا بیهوده‌ترین و تهی‌ترین دمِ آن، باید نشانه و شاهدِ چنین شوقی باشد. پس به طبیعت نزدیک شوید… به گمانِ من برای آن‌که کسی از نویسندگی چشم بپوشد، همین بس است که بداند بی‌نوشتن هم می‌تواند زندگی کند…
مرادِ من از این گفتار آن بوده است که شما را نصیحت کنم تا بدان‌گونه که طبیعت شما را می‌پرورد برویید.

(از نامۀ نخستین، صص 26 -30)

***
از شما تمنّایی دارم. کتاب‌ها و مقالاتی را که دربارۀ اصولِ هنر یا انتقاد نوشته‌اند تا می‌توانید کم‌تر بخوانید. زیرا این نوشته‌ها یا نتیجۀ فکرهای محدود و جامدی است که از فرطِ افسردگی دور از ذوقِ هنرند، و یا عبارت پردازی‌های استادانه‌ای ست.
یک روز عقیده‌ای در این نوشته‌ها قانونِ کلّی می‌شود، و روز دیگرِ عقیده‌ای مخالف آن.
آثار هنری خلوتیان‌اند و برای آشنایی با ایشان، هیچ وسیله‌ای بدتر از انتقاد نیست.
عشق است و بس که می‌تواند این آثار را دریابد، نگه دارد، و دربارۀ آن‌ها عادلانه حکم کند. همیشه دلِ خود را، مقابلِ این شرح‌ها و بحث‌ها و مقدمه نویسی‌ها حاکم قرار دهید.

(از نامۀ سوم، ص 33)

(ترجمۀ پرویز ناتل خانلری، انتشارات معین، چاپ ششم، 1391)
23 فروردین 99

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

تفنگ محمد بهمن بیگی و صادق هدایت گیاه‌خوار

تفنگ محمد بهمن بیگی و صادق هدایت گیاه‌خوار از این قرار است که محمد بهمن بیگی می‌گفت: در ۲۴ سالگی موقعی که فارغ‌التحصیل شده بودم، کتاب بوف کور صادق هدایت را خواندم. همیشه دلم می‌خواست صادق هدایت را ببینم.

شنیده بودم که روزهای جمعه با عده ای از دوستانش مثل بزرگ علوی، نیما یوشیج و چند نفر دیگر در کافه نادری شمیران جمع می‌شوند و چای می‌خورند و حرف می‌زنند.

روز جمعه‌ای سوار درشکه شدم و به کافه نادری شمیران رفتم. در گوشهٔ کافه، میزی گذاشته‌اند و عده‌ای دورش نشسته اند.
پرسیدم صادق هدایت کدام یک از آن‌هاست؟

گفتند: آن فرد عینکی. رفتم و سلام کردم و گفتم آمده‌ام شما را ببینم. کتاب بوف کور را خوانده‌ام و چند جمله هم از آن را حفظ برایش خواندم.‌ خیلی خوشش آمد. کمی با هم حرف زدیم.
گفت: اهل کجا هستی؟ گفتم: قشقایی هستم و تازه لیسانس حقوق گرفته‌ام.
گفت: چنین جوانی با این قدرت سخنوری و با این قیافه و هیکل برازنده، باید هم قشقایی باشد.

تفنگ محمد بهمن بیگی و صادق هدایت گیاه‌خوار

از من پرسید: خب حالا که قشقایی هستی، تفنگ هم داری؟
گفتم: بله تفنگ هم دارم.
گفت: آهو هم می‌زنی؟
گفتم: بله آهو هم می‌زنم.
گفت: تفنگ دست آهو هم می‌دهی؟

فهمیدم که چه می‌گوید. چون هدایت گیاه‌خوار بود و مخالف شکار و کشتن حیوانات.
گفتم فهمیدم چه گفتی.

خیلی مهربانی کرد و احترام. خداحافظی کردم. بعد از مدتی که از تهران به ایل بازگشتم، دو تا تفنگ داشتم که گفتم آن‌ها را آوردند. هردو تا را به پارک بمو بخشیدم.

(‌پارک بمو منطقه حفاظت شده در نزدیکی شیراز بالای دروازه قرآن.)
پدرم ناراحت شد.

گفتم: من دیگر از این به بعد تفنگ در دست نخواهم گرفت.

بعد از تعطیلات به تهران برگشتم.‌

باز به کافه نادری رفتم و کتاب عرف و عادت در عشایر فارس را هم که در آن اشاره کرده بودم چارهٔ درد عشایر فشنگ، تفنگ، جنگ و خونریزی نیست، قلم است و کاغذ و سواد و علم و کتاب، به او تقدیم کردم و گفتم من تفنگ‌هایم را بخشیدم و دیگر شکاری نخواهم کرد.

بعد از این ملاقات، با هم دوست شدیم و مطلبی هم دربارهٔ کتابم نوشت که در مجلهٔ سخن چاپ شد.

بانوی ایل (گفتگو با سکینه کیانی “بهمن بیگی” نشر قلمکده، ۱۳۹۹، به کوشش فرح نیازکار
از صفحهٔ فیسبوک عادل بیابانگرد جوان)

تفنگ محمد بهمن بیگی و صادق هدایت گیاه‌خوار

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.