«ناخدا خورشید» فیلمی برای تمام فصول

در اردیبهشت سال 1396، نسخۀ ترمیم شدۀ «ناخدا خورشید» در سینما فلسطین به نمایش در آمد. آن‌جا حرف‌هایی دربارۀ فیلم زدم که متن کاملش این است.
«وقتی سی سال پیش «ناخدا خورشید» نشان داده شد، من یک صحنۀ فیلم را نپسندیدم-آن‌جا که جمجمۀ خواجه ماجد را متلاشی می‌کنند. این باعث شد یک رشته بحث در مجلۀ فیلم راه بیفتد با این رویکرد که نمایشِ خشونت در هنر و سینما باید به چه نحو باشد و مرزهایش کجاست. دیشب که می‌خواستم فیلم را از نو نگاه کنم، علاقه‌مند بودم بدانم حالا چه واکنش و نظری نسبت به این قسمت خونینِ فیلم خواهم داشت، که دیدم خیلی عادی است. با خودم گفتم شاید ما پوست کلفت شده‌ایم. شاید به قدری تفکر و اعمال داعشی در پیرامون ما بوده که چنین صحنه‌هایی دیگر آزاردهنده نیست. از طرفی هم احساس کردم این خشونت جزء جدایی‌ناپذیر فیلم است. انسان‌هایی که جز بی‌پناهی هیچ پناهی ندارند و آدم‌هایی که به آخر خط رسیده‌اند و…

بخشی از یادداشت  جهانبخش نورایی در سومین شمارهٔ مجلهٔ ادبی «نوپا» دربارهٔ  ناصر تقوایی و  ناخداخورشید

یادداشت کامل را می‌توانید در پروندهٔ شمارهٔ سوم مجلهٔ ادبی نوپا بخوانید.

 

 

---

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

---

من و تقوایی و تابستانِ همۀ سال‌ها

ناصر تقوایی آدمی ذاتاً هنرمند است؛ اگر کارگردان سینما نمی‌شد، احتمالا نقاش یا خطاط یا عکاس یا نویسنده از کار در می‌آمد، کما این‌که کار هنری‌اش را هم با نویسندگی آغاز کرد، با نوشتنِ داستان‌هایی که بكر بود و در ادبیات داستانیِ ما زمينۀ قبلی نداشت و نشان می‌داد که از قريحۀ تازه‌ای بهره دارد و ذاتاً هنرمند است و بی‌آن‌که خود از دانشی عمیق با تجربه‌ای ملموس برخوردار باشد، روح زمانه را خوب درک می‌کند.
روح زمانه در آن ایام، روح سرخوردگی و بی‌حالی بود، روح آرامشِ بعد از شکست. دوران رونق کسب و کار دغل‌کاران و سیاست‌بازانِ هفت خط و سرخوردگیِ آدم‌های حساس و غیرتمند. هنوز ده سالی از کودتای سال ۱۳۳۲ نگذشته بود و آن عده از مبارزان سیاسی که به اعدام و حبس‌های طولانی محکوم شده بودند، حالا یکی یکی آزاد می‌شدند و سرخورده و بی‌اعتنا به آن‌چه در جامعه می‌گذشت، به جریان زندگی می‌پیوستند. شکست، روح‌شان را آزرده بود و پاک نومیدشان کرده بود؛ هر چند به دلیل همین شکست روحیه‌ای تازه برای کار…

بخشی از یادداشت  صفدر تقی زاده دربارهٔ آشنایی با ناصر تقوایی
منتشر شده در سومین شمارهٔ  مجله ادبی نوپا

 

---

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

---

 

بخشی از داستان «خودکار بیک محمدعلی»

محمدعلی خودکاری محبوب داشت. یک روز توی دراگ استور پیدایش کرد. ویژگی خاصی نداشت-فقط یک خودکار ساده بود، با بدنه‌ای از پلاستیکِ شفاف و یک سرِ پلاستیکیِ آبی هم داشت. محمدعلی این خودکار را زمانی پیدا کرد که از صحنۀ مشت‌زنی دور بود و از شرکت در هر مسابقه‌ای محرومش کرده بود. پروندۀ تمرد او در مقابل اعزام به ویتنام و شرکت در جنگ، در دیوان عالی در جریان بود. درنتیجۀ این محرومیت، علی کلی وقت صرف پیاده‌روی می‌کرد. یک روز دمِ فروشگاهی ایستاد که آدامس بخرد و داخل دراگ استور یک خودکار دید. خودکاری بود مثل باقی خودکارها. اما این یکی چشمش را گرفت.
علی خودکار را برداشت و در دست گرفت. دستش خیلی گنده بود و خودکار ریز به‌نظر می‌رسید. اما از حس این‌که توی دستش جا خوش کرده بود خوشش آمد. قلم را که در دست گرفت، فکری به سرش زد.
محمدعلی فکر کرد، یعنی می‌شود یک کتاب بنویسم؟

بخشی از داستان «خودکار بیک محمدعلی»

نوشتهٔ بن لوری
ترجمۀ اسدالله امرایی
منتشر شده در سومین شمارهٔ مجلهٔ ادبیِ «نوپا»

 

 

 

 

 

---

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

---

 

استادم!

 

دکتر باطنی بودن خیلی خوب است، مگر نه؟ «زال» شاهنامه بودن، خیلی خوب است، مگر نه؟ کسی که هیچ‌گاه اشتباه نمی‌کند. می‌دانم که سیمرغتان همیشه نگهبانتان بود. دست این سیمرغ را می‌بوسم. اگر حضور این بانو را هم به حساب اتفاق و تصادف می‌گذارید، از ته دل می‌گویم که زندگی‌تان پر از اتفاقهای خوب است.

استادم!
خوشحالم که قرار نیست حرف دلم را روبه‌روی‌تان بگویم. هر بار که حرفی دربارۀتان زده‌ام، بعد اخم کرده‌اید و گفته‌اید که مزخرف نگویم؛ ولی آنچه شما بی‌ارزش و پوچ می‌دانید، تعبیری است که من از آسمان دارم. در چند سالی که برایمان معلمی کردید، کم شاگرد نداشتید. امروز تمام آن شاگردها، معلم‌اند. همۀشان را نتوانستید مانند خودتان تحویل دهید. خلق‌وخویمان فرق می‌کند. لابد از شما الگو نگرفته‌اند؛ ولی همان‌هایی را که دوست دارم و برایشان احترام قائلم، همان‌هایی‌اند که مانند شما شده‌اند. آزاد، رها از تمامی پله‌ها، فقط معلم؛ و ایستاده!

استادم!
یادمان داده‌اید که علم کبر نمی‌آورد. انسان بودن مهم است و بس. می‌دانم که با تقلید از شما، حتی به نیمۀ این راه نرسیده‌ام. همیشه برایم زال بی‌اشتباهی بوده‌اید که هزار پله بالاتر، به روی سکوی معرفت نشسته است. نفسم بند آمده است. پله‌ها تمامی ندارند. تنها می‌ماند که از همین پایین پایین دستتان را ببوسم که همیشه الگو بوده‌اید.

کوروش صفوی

به نقل از:
[دفترچۀ بیست‌و‌هفتمین جایزۀ ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، اهداشده به دانشمند برجسته شادروان محمدرضا باطنی، ص ۳۱]

 

 

 

 

 

 

 

 

---

مجلهٔ ادبی «نوپا» با رویکردی تازه در پی کشف استعدادهای شناخته نشده در عرصهٔ ادبیات می‌رود و شعرها و داستان‌ها را همراه با نقد منتشر می‌کند. مجلهٔ نوپا به سردبیری مجتبا نریمان در کنار انتشار مطالب ادبی، سعی دارد در شناخت شعر و داستان‌هایی که، دور از هرگونه حشو و زوایدِ تبلیغاتی و گذرا، ارزش ادبی و هنری دارند، به مخاطبان خود کمک کند و به آسیب‌شناسی ضعف‌ها و علل سقوطِ برخی جریانات ادبی بپردازد.

---